Ove godine se obeležava 1700’ta godišnjica od usvajanja i proklamovanja Milanskog edikta. Te davne 313. godine u gradu Milanu omogućena je verska ravnopravnost koja je dozvolila hrišćanima slobodu veroispovesti. Milnski Edikt je potpisao Sveti Car Konstanin, u hrišćanskoj dogmi jedini svetac koji se smatra apostolski ravnim. Istoriski on je jedna od najuticajnijih ličnosti civilizacije koja se rodila baš na našim prostorima i to u okolini Niša.
Povezujući ta dva događaja vodimo vas detaljno kroz Nišku tvrđavu najpopularniju turističku znamenitost Niša.
Izvor fotografije je turistički portal TT Group http://www.tt-group.net/. 
Niška Tvrđava simbol je grada na Nišavi. Nalazi se i na njegovom grbu, a i u potpunosti dominira panoramom centra grada u kome se i nalazi. Još tačnije, niška Tvrđava “kuca” baš u centru centra. Nalazi se na desnoj obali reke Nišave i danas je spomenik kulture od izuzetnog značaja, zaštićena zakonom. A i same je Nišlije vole i čuvaju jer u njoj vole da se prošetaju, provozaju turističkim vozićima, popiju kafu ili sok u mnogobrojnim kafićima ili ručaju u restoranu, a leti, u avgustu sjati se cela srpska i svetska “filmska država” da od gradonačelnika svečano preuzme ključeve grada i otvori ga za tradicionalne “Filmske susrete”. Ali ne samo za “Filmske susrete”, već i “Nišvil”, već tradicionalni međunarodni džez festival koji je izbio u red svetskih vrhunskih festival posvećenih ovoj vrsti muzike.
Pa, zbog čega je Tvrđava toliko značajno zdanje, ne samo za Niš, već i šire. Ako izuzmemo lepotu same građevine, što naravno da nećemo učiniti, niška Tvrđava je i najočuvanije utvrđenje ovog tipa na Balkanu. Iako se o njoj uglavnom govori prvo iz vremena turske vladavine Balkanom, ova je lokacija bila od strateškog značaja mnogo pre Turaka. Pa se tako u Tvrđavi nalaze i ostaci građevina koje datiraju još iz antičkog i vizantijskog perioda, pa su čak u njenoj blizini pronađeni i tragovi iz praistorije. Ipak, najznačajniji sačuvani ostaci koji svedoče o periodu antike su deo popločane ulice sa kanalizacijom, koji se mogu videti pored Bali-begove džamije, kao i urbano tkivo sa termama i rimske terme u ulaznom prostoru Tvrđave.
Pa, se, tako, začudo, Turci ovde pojavljuju tek u 18. veku , kada su na ovom prostoru prvi put i gradili u vreme kada su u ratu sa Austrijancima izgubili Beograd i sedište pašaluka morali da izmeste u Niš. Godine 1718. godine ovde je za potrebe vojske podignuto utvrđenje Hisar, a 1719. godine sultan je odlučio da se u Nišu izgradi jaka tvrđava. Tako je današnja Tvrđava nikla na osnovama nekadašnjeg utvrđenja “Hisar”. Tvrđava je završena 1723. godine i tada je iznad “Stambol kapije” svečano postavljen natpis da svedoči o izgradnji ove velelepne građevine. Tvrđava je vojni karakter imala do 1950. godine,a zvanično je proglašena kulturnim dobrom 1979. godine.
Hamam – etno restoran
Budući da postoji i stoji i opstaje na desnoj obali Nišave vekovima, ti vekovi su na njoj i u njoj ostavili dovoljno tragova. Pa se u njoj može videti dosta spomenika i građevina iz različitih vremenskih perioda. Od spomenutih viznatijskih popločanih ulica i rimskih termi, u njoj ima još dosta zanimljivih građevina i mesta koja treba obići. Pa ćemo početi od početka, od ulaza i čuvenog “Hamama” sa leve strane od ulaza. Ime mu samo kaže o čemu se radi – u pitanju je nekadašnje tursko kupatilo iz 15. veka, danas ekskluzivni restoran sa odličnom hranom. Odmah nakon ulaza dolazi se i do suvenirnice i sklopu koje je umetnički paviljon u kome se često održavaju izložbe i razni kulturno-umetnički programi. Ovaj prelep i dobro očuvani objekat nekada je bio Arsenal i potiče iz 1857. godine, a kasnije je adaptiran i preuređen za današnje potrebe. Ipak, autentičnost građevine je sačuvana. U njoj, dakle, osim izložbe slika možete kupiti i suvenire o gradu Nišu i Srbiji generalno.
Bali-begova džamija
Sa leve strane od Arsenala, odnosno suvenirnice, je prelepi plato pored hamama, iza koga se nalazi niz niša, natkrivenih prostorija u nizu koje su danas pretvorene u ugostiteljske objekte i kafiće pa je čitav taj deo Tvrđave jako popularan kako danju, tako i u noćnim satima, jer ima dosta živih svirki i odlične zabave. Iznad ovog prostora je uređeno šetalište do koga se dolazi kada se plato prođe i popne se malo uzbrdo sa leve strane, pa se na njegovom kraju dođe i do same ulazne kapije sa koje se pruža prelep pogled na Nišavu, most i centar grada.
Odmah do ostataka iz perioda Vizantije nalazi se možda i najlepša zgrada u Tvrđavi, “Bali-begova” džamija, koja je izgrađena u periodu između 1521-1523. godine. Danas se u ovoj nekadašnjoj džamiji nalazi “Salon 77”, izložbeni prostor u kome se održavaju i izložbe i različiti umetnički performansi. Ova građevina je rekonstruisana 1976. godine i predstavlja prelep primer osmanlijske arhitekture 16. veka. U njenoj se blizini sve do 16. veka nalazila i čuvena Sahat-kula, simbol same Tvrđave, koja je srušena nakon Prvog svetskog rata. Ipak, sačuvane su fotografije iz perioda kada je kula još uvek postojala pa se jasno može videti kako je izgledala.
U blizini Bali-begove džamije je još jedno značajno mesto, “Lapidarijum”, zbirka antičkih spomenika od kamena sa prikazima likova ili epitafima i ostaci statua takođe iz antičkog perioda, koji svedoče o istoriji Tvrđave i njenom trajanju. Lapidarijum je zvaničnio postavljen 1979. godine i nezaobilazni je deo svakog obilaska Tvrđave.
Lapidarijum i istorijski arhiv
U blizini Lapidarijuma su još dve značajen građevine: Istorijski arhiv i kompleks “Pašinog konaka”. Istorijski arhiv je izgrađen 1890. godine, a “Pašin konak” je nedavno obnovljen za potrebe lokalnog komunalnog preduzeća “Medijana” koja se brine za čistoću i urednost celog Niša, pa i same Tvrđave, pa se zato u delu oko njenog sedišta u Tvrđavi mogu videti lepo uređeni cvetni vrtovi koji i krase i mirišu.
Tvrđava je, ipak, najpoznatija po “Letnjoj pozornici” koja se nalazi odmah do glavnog ulaza, sa desne strane. Izgrađena je 1959. godine i na njoj se održavaju i “Horske svečanosti”, ali i čuveni “Filmski susreti”, svetkovina filma kada se najboljima dodeljuju nagrade “Car Konstantin” i “Carica Jelena”.
U Tvrđavi je i meteorološka stanica kao i čuveni “Planinarski dom” odmah iza suvenirnice, na brdašcu u senci drveća, pa je pijuckanje kafe, sedeći na drvenim klupama za drvenim stolovima, kultni čin. To rade oni koji znaju, a pošto mi znamo mi vam i kažemo… A vi prenesite dalje…