Banska Bistrica je grad smešten u centralnom delu Slovačke, u kotlini reke Hron. Nalazi se u Banskobistričkom kraju, čiji je ujedno i administrativni centar. Prostire se na površini od 103, 36 kvadratnih kilometara, a u njoj živi oko 80 500 stanovnika. Banska Bistrica je šesti po veličini grad u Slovačkoj, i veoma značajan industrijski centar ove države.
Na području Banske Bistrice preovladava umereno – kontinentalna klima, a zbog planinske okoline karakteristična je po oštrjim crtama nego u ostatku Slovačke.
Prostor na kome se nalazi Banska Bistrica bio je naseljen još u praistoriji. Naselje koje se ovde nalazilo bilo je poznato po iskopavanju ruda, naročito bakra. Prvi pomen Banske Bistrice kao slobodnog kraljevskog grada datira iz 1255. godine, odnosno kada je tadašnji ugarski kralj Bela IV poveljom dao posebna prava ovom gradu. Tokom trinaestog veka masovno ga naseljavaju Nemci, zbog čega se grad u to vreme naziva Neusohl. U Banskoj Bistrici su se tokom srednjeg veka razvile neke od najpoznatijih evropskih rudarskih kompanija. Turske najezde naterale se ugarske vlasti da 1589. godine započnu sa utvrđivanjem grada. Godine 1720. u Banskoj Bistrici je radilo 149 esnafskih radionica, da bi do kraja osamnaestog veka ovo postao treći po snazi i značaju esnafski grad u Slovačkoj. Tokom druge polovine devetnaestog veka grad je doživeo naglu industrijalizaciju, a u sto vreme počeo je da se razvija kako politički i finansijski, tako i kulturno. Nakon Prvog svetskog rata Banska Bistrica ulazi u sastav novoosnovane Čehoslovačke, i u njoj postaje jedan od najznačajnijih komercijalnih i novčanih centara. Toko Drugog svetskog rata ovde je osnovan pokret otpora slovačkog naroda, koji je imao veliki značaj u oslobađanju Čehoslovačke od nemačkih okupatora. Banska Bistrica je oslobođena uz pomoć sovjetske armije 25. marta 1945. U periodu nakon rata Banska Bistrica nastavlja da se razvija. Tada postaje politički, ekonomski, administrativni, i kulturni centar srednje Slovačke. Danas je ovo jedan od razvijenijih gradova Slovačke Republike.
Banska Bistrica je veoma popularna destinacija na turiističkoj mapi Slovačke.
Turističke atrakcije u Banskoj Bistrici su :
- Toranj sa satom impozantno stoji na gornjem delu trga, a izgrađen je sredinom šesnaestog veka. Vidikovac koji se izdiže na visini od 20 metara pruža spektakularan pogled na okolinu. Zbog blagog iskrivljenja od 68 centimetara često se naziva i krivi toranj.
- Crkva St. Francis Xavier poseduje dva zvonika koja datiraju iz osamnaestog veka. Katedrala stara preko 200 godina je sedište eparhije Banske Bistrice. Izgled crkve zasnovan je na dizajnu jezuitske crkve Gesu u Rimu, a enterijer oslikavaa duh liturgijskih reformi drugog vatikanskog koncila. Kompletno renoviranje katedrale završeno je 2011. godine.
- Gradska kuća je zdanje koje potiče iz petnaestog veka. Zgrada nastala u dva gotička stila gotovo četvrt milenijuma služi za potrebe gradske urave. U njoj se mogu videti brojni sačuvani elementi od posebnog značaja, kao što su barokni luster, originalna vrata sa pečatom iz 1698. godine, mnoge dragocene freske i svodovi. Danas se u zgradi nalazi i Informacioni centar Banske Bistrice, što može biti od pomoći za sve posetioce.
- Kamena fontana – Iako istorija fontane datira iz šesnaestog veka, današnji i jedinstven oblik dobila je u prvoj polovini dvadesetog veka. Pažnju privlače zvučni efekti, kao i raznoliko šareno osvetljenje. Fontana je u potpunosti renovirana 2009. godine.
- Crkva Vaznesenja Presvete Bogorodice je izgrađena u trinaestom veku na temeljima nekadašnje romaničke bazilike. Ovo je najstarija građevina u celom Banskobistričkom kraju, kao i u samom gradu. Crkva je dom nekih od najboljih dela gotičke umetnosti u Slovačkoj.
- Barbican je pokretni most na veštački iskopanom jarku. Prvobitno je služio za pristupanje dvorskoj oblasti u Banskoj Bistrici. Dvorac je završen 1512. godine sa izgradnjom Barbicana, koji je veoma efikasno branio zidine grada. Ovde se mogu videti i kule sa svoja tri zvona, od kojih jedno teško gotovo tonu. Danas se u kulama nalaze stilizovani restoran i kafe, i vrlo se često koriste za organizovanje koncerata i drugih društvenih događaja.
- SNP muzej je impozantno arhitektonsko zdanje podignuto 1969. godine od strane arhitekte Dušana Kuzme. Arhitekta je muzej podigao sa ciljem da predstavi tragičnu istoriju zaraćenih strana tokom Drugog svetskog rata. u zgradi se nalazi Muzej slovačkog nacionalnog ustanka i antifašističkih aktivnosti od 1939. do 1945. godine. Muzejska izložba se vraća još dublje u prošlost, pa se ovde mogu videti eksponati koji prikazuju političke, vojne, i društvene događaje u Slovačkoj od 1918. do 1948. godine. U parku ispred muzeja nalazi se izložba teške vojne opreme i vojni avion, što se svakako ne sme propustiti.
- Pećina Harmanec je jedna od najlepših pećina u Slovačkoj. Nalazi se u podnožju Velike Fatre severoistočno od Banske Bistrice. Hiljade godina taloženja stvorilo je predivan enterijer, poput zavesa i stenovitih vodopada. Ovde tokom zimskog perioda hiberniira devet vrsta slepih miševa. Ljubiteljima prirodnih čuda pećina će svakako biti neizostavna tokom posete Banskoj Bistrici.
- Banska Bistrica ima da ponudi još mnogo toga. Ovo je grad koji živi. Tokom godine se organizuju brojne aktivnosti i manifestacije koje uključuju gradska dešavanja i boravak u prirodi. Tu je i veliki broj ugostiteljskih objekata, poput restorana, barova i kafića. Noćni klubovi upotpunjuju ponudu ovog grada. Banska Bistrica je romantična destinacija idealna za nezaboravno uživanje i odmor.