Sbeitla je mali grad smešten u severnom delu centralnog Tunisa, u vilajetu Kasserine. Prostire se na površini od 1, 133.5 kvadratna kilometra, a u njoj živi oko 20 000 stanovnika. Sbeitla je poznata po tome što se u njoj nalazi jedan od najočuvanijih antičkih lokaliteta u Tunisu.
Najstariji tragovi civilizacije na području Sbeitle su kartaginski megaliti i stele, odnosno nadgrobne ploče sa dekoracijama i natpisima. Region je pretežno bio naseljen nomadskim plemenima sve dok se ovde nije ulogorila Treća Avgustovska legija. Nakon što su Berberi koje je predvodio Tacfarinas predali, počela su rimska naseljaanja tokom vladavine cara Vespazijana. Taj proces je trajao između 67. i 69. godine. neki natpisi svedoče o tome da je grad io veoma razvijen tokom drugog veka, odnosno da je dostigao veliki prosperitet zbog proizvodnje maslina. Zbog tog blagostanja Sbeitla je dobila svoje najlepše građevine, a koje su i danas sačuvane. U periodu kasnog Carstva grad je počeo da gubi na značaju. Vandali su ga okupirali i zauzeli, o čemu svedoče hramovi koji su posvećeni varvarskim bogovima. Vizantijski period najavio je novi prosperitet i raskoš Sbeitle. U okolini grada vizantijske vojskovođe predvodile su vojsku u bitkama protiv ratobornih Berbera. Muslimani su odneli pobedu nad oslabljenim Carstvom, čime je započeo period njihove dominacije. Muslimansko osvajanje grada bacilo je u zaborav slavnu antičku prošlost Sbeitle. Ona je ponovo otkrivena arheološkim istraživanjima koja su započela 1906. godine. Danas ovaj lokalitet nemo svedoči o dalekoj prošlosti drevne Sbeitle.
Turističke atrakcije u Sbeitli su :
- Antoninova kapija potiče iz perioda između 138 – 161. godine. Do tog podatka se došlo zahvaljujući natpisu koji se odnosi na cara Antoniusa Piousa i njegova dva usvojena sina, Marcusa Aureliusa i Liciusa Verusa. Kapija je izgrađena u obliku trijumfalnog luka, i deo je drevnog zida, doduše manje debljine.
- Forum je ogromno, gotovo kvadratasto, šetalište popločano kamenim pločama, okruženo zidom koji deli hale ili velike sobe. Nije jasno utvrđeno čemu su te prostorije služile. Tokom vekova trg je proširivan, a zidovi su nekoliko puta obnavljani.
- Tri hrama – Iako ne postoje natpisi kome su bili posvećeni, pretpostavlja se da su hramovi bili posvećeni trojici bogova zvaničnog rimskog Panteona, Jupiteru, Junoni, i Minervi. Ovde se umesto jednog zajedničkog hrama nalaze tri kapele ili niše, tako da svako od božanstava ima svoje posebno mesto. Ovakav građevinski poduhvat pokušan je još samo jednom, inače se hram nikada nije delio na više celina.
- Crkva Bellator je izgrađena na ostacima još starije građevine. Skromno zdanje sa dve apside i krstionicom pretovreno je u kapelu u kojoj je u petom veku živeo biskup Jucundus. A njega se vezuje verovanje da je bio protagonista mučenja berberskih Arijanaca.
- Bazilika Svetog Vitalisa je crkva izgrađena krajem petog veka, na temeljima velike vile. Sa svojih pet ulaza crkva je impresivne širine, čak 50 metara. Jedan od najočuvanijih deova zdanja je krstionica ukrašena mozaicima.
- Crkva St. Servus je prepoznatljiva po očuvana četiri stuba. Izgrađena je u dvorištu antičkog paganskog svetilišta, dok je sam hram postao krstionica. Veruje se da je ovo bila katedrala Donatista koji su bili aktivni tokom četvrtog veka.
- Fontane – Sbeitla ima tri javne česme koje datiraju iz četvrtog veka. najbolja od njih nalazi se u blizini Foruma. Druga se naslanja na crkvu St. Servus, a treća je pretvorena u mesto za stanovanje tokom srednjeg veka. Ona se nalazi na putu koji vodi ka amfiteatru.
- Pozorište se nalazi u dosta lošem stanju, ali ga ne treba zaobilaziti. Tri sprata zgrade su u stanju propadanja, ali je struktura u celini prilično jasna i vidliva.
- Kupatila se nalaze u blizini pozorišta. Građena su u potpunom nedostatku simetrije, sobe nisu ni u istom nivou, niti se nalaze na istoj strani. Ova disproporcija ukazuje da je zgrada u jednom trenutku bila menjana ili obnavljana.
- Amfiteatar se nalazi u veoma lošem stanju, mada njegovo iskopavanje još uvek nije završeno. Ljubitelji igrara u areni ojačali su građevinu kamenom na kome se nalaze natpisi sa Foruma. Postoji pretpostavka da je amfiteatar koristio kao improvizovano utočište i utvrđenje.
- Utvrđenja – Tokom vizantijskog perioda nikao je niz malih utvrđenja u koje se prilikom napada sklanjalo lokalno stanovništvo. Izgrađena su duž puta koji vodi do trijumfalne kapije u čast tetrarhije. Sastoje se od vrata u zidu, do kojih put vodi samo preko merdevina. Unutrašnjost je podeljena na prostorije, a postojao je i bunar u kome se čuvala dovoljna količina vode.
- Trijumfalna kapija posvećena tetrarhiji je impozantna i veoma raskošna građevina. Posvećena je četvorici imperatora koji su zajedno vladali Carstvom. Tetrarhiju u Rimu uveo je Dioklecijan tokom velike krize trećeg veka.
- Lokalitet Sbeitla je zaista impresivan. Za sve ljubitelje antike ovo će biti nezaobilazna destinacija tokom putovanja kroz Tunis. Sbeitla otkriva davno zaboravljeni antički svet u njegovom punom sjaju i raskošu.